Giới thiệu tóm tắt:
Thổ Hà là tên gọi một làng nghề thuộc xã Vân Hà huyện Việt Yên tỉnh Bắc Giang, cách Hà Nội khoảng 40km về phía Đông Bắc. Đó là một ngôi làng cổ với phong cảnh hữu tình, cây đa, bến nước, sân đình, những nếp nhà cổ san sát nằm sâu trong các ngõ hẻm cổ kính. Khác với các làng ở đồng bằng Bắc Bộ dân Thổ Hà hoàn toàn không có ruộng, bao đời sống bằng gạo chợ nước sông, thu nhập từ nghề thủ công và buôn bán nhỏ. Trước 1960 làng nổi tiếng về nghề làm gốm, từ 1990 lại đây nổi tiếng về nghề làm bánh đa nem và mỳ gạo. Thổ Hà ngày nay cũng đang căng mình giữ gìn những giá trị truyền thống vốn có...
Chụp gì:
Chụp nghề truyền thống làm bánh đa. Chụp cuộc sống đời thường vẫn còn khá ''chân chất'' của người dân nơi đây.
Thời gian chụp đẹp:
Buổi sáng ... những ngày không mưa. Dĩ nhiên là sáng không mưa, bởi mưa thì người dân không làm và phơi bánh đa được :D
Ăn gì:
Bánh đa đầy làng :D
Ngoài ra còn có hàng rong đầu bến đò, chuyên bán cháo, chè và trứng vịt lộn.
Ở đâu:
Rất gần Hà Nội nên tiện đi trong ngày, nếu có nhu cầu ở thì quay ra Bắc Ninh(cách Bắc Ninh chỉ 5km)
Cách đi:
Có thể đến theo hai đường. Bao gồm:
1. Đến Bắc Ninh hỏi người dân chỉ đường :D, đi 4km(theo hướng QL 18 cũ) là đến bến đò, gửi xe sang đò. Xe máy, xe đạp sang đò vô tư.
2. Đến theo đường đê bắc sông cầu, qua cầu Đáp Câu(tính từ HN) rẽ trái, đi dọc đê khoảng 12km là tới(Đi xuyên qua làng Vân)
Mô tả:
Kiến trúc cổ của Thổ Hà gồm: ba di tích lịch sử văn hóa được nhà nước công nhận là Đình, Chùa, Văn Chỉ, trong đó có gần hai chục tấm bia đá ghi chữ nho ở cả hai mặt; Cổng làng, bốn ngôi Điếm của bốn xóm, các ngôi nhà cổ. Cổng làng Thổ Hà có kiến trúc đẹp, bề thế và cổ kính, là một trong những chiếc cổng đẹp nhất ở vùng hạ và trung lưu sông Cầu. Quanh khu vực cổng làng, đình và chùa có rất nhiều cây đa đều hàng trăm năm tuổi. Trong làng vẫn còn lưu giữ được một số ngôi nhà cổ xây dựng cách đây trên 100 năm, tiêu biểu cho các ngôi nhà cổ thuộc đồng bằng Bắc Bộ.
Cổng làng Thổ Hà - nqa
Ngõ nhỏ Thổ Hà - V1976
Thổ Hà ba mặt là sông như một hòn đảo, ra khỏi làng là phải đi đò. Làng có hai bến đò: bến Chùa ở trước cửa đình, bến đò dưới nằm ở xóm Ba. Trước kia đò do người chèo trông rất thơ mộng, nhưng ngày nay đều được gắn máy nên đò chở khách nhanh hơn. Dọc bờ sông của làng là thuyền bè của dân vạn chài sinh sống.
2. Ngõ xóm của làng
Làng có một trục đường chính chạy theo bờ Bắc dòng sông Cầu, theo chiều dòng chảy lần lượt là Xóm 1, Xóm 2, Xóm 3 và Xóm 4. Vuông góc với trục đường chính là các ngõ xóm sâu và hẹp. Cách đây vài chục năm dấu tích của nghề gốm vang bóng một thời là những bức tường ngõ cổ và bức tường nhà xây toàn bằng những mảnh gốm vỡ hay tiểu sành phế phẩm mà không dùng chút vôi vữa nào, chỉ dùng bùn của sông Cầu để kết dính. Khi dân làng giàu lên các bức tường này đã xây lại bằng gạch và xi măng, hiện nay chỉ còn rất ít đoạn tường cổ. Có hai đường vào làng: đường thủy qua bến đò từ phía Nam, đường bộ qua cổng làng từ phía Bắc làng, bến đò và cổng làng chỉ cách nhau 100 mét.
Làng Thổ Hà hiện có 775 hộ với 3500 nhân khẩu, trong đó có khoảng hơn 400 hộ làm nghề tráng bánh đa nem.

Nét đẹp làng nghề - lethang
Mùa nước vào tháng 6 và tháng 7 âm lịch. Mùa đông dòng sông Cầu qua làng rất hẹp và ít nước. Song đến mùa nước dòng sông mênh mông, chảy xiết, nước ngập từ chân đê bờ Nam sang tận các nhà dân ở bờ Bắc. Năm 1971 nước sông Cầu dâng lên mấp mé mặt đê bờ Nam.
Thổ Hà nằm trong lòng sông Cầu nên bao đời nay dân cư đã quen với cảnh ngập lụt. Mỗi năm Thổ Hà có thể ngập lụt vài lần, mỗi lần xảy ra vài ngày. Trong những ngày lụt từ nhà nọ sang nhà kia phải đi lại bằng thuyền thúng, đường làng ngập nước sâu không đi bộ được, phần lớn các gia đình trong làng nước ngập vào trong nhà hoặc trong sân, những nhà sát sông nước có thể ngập đầu. Tuy vậy, người dân Thổ Hà lại mong chờ nước lụt, sau mỗi trận lụt môi trường được dọn sạch sẽ, tất cả rác rưởi trong làng đều trôi ra biển.
Vào những ngày lụt đám cưới có thể hoãn lại, nhưng đám ma thì không thể hoãn. Đám ma ngày lụt gồm một đoàn thuyền chở đầy người xuôi dọc dòng sông, cờ đám rực rỡ, phường kèn bát âm thổi nhạc bi ai vang lừng một khúc sông, thật là một cảnh hiếm có ở nơi khác.

Thể thao trong đình làng - Danh Khoa
Cách đây 30 năm nước sông Cầu còn rất trong, cả làng dùng nước sông để ăn uống, ngày hè mọi người ra tắm sông thỏa thích. Từ đó đến nay sông Cầu dần dần bị ô nhiễm nặng do chất thải của các nhà máy trên Thái Nguyên, nước sông không thể dùng để ăn uống và tắm giặt được nữa, mỗi gia đình đã đào giếng và dùng nước giếng trong sinh hoạt hàng ngày.
Nghề nuôi lợn và làm bánh đa nem cũng làm cho môi trường trở nên ô nhiễm trầm trọng. Năm 2008 đường làng, ngõ xóm đã được bê tông hóa và các rãnh thoát nước được lắp đặt chìm, lợn không cho thả rông, đó là một tiến bộ. Song các chất thải sinh hoạt và chăn nuôi không qua xử lý, xỉ than của các lò làm bánh đa nem đều đổ xuống sông Cầu. Để Thổ Hà trở thành một địa điểm du lịch văn hóa hấp dẫn, vấn đề trước mắt là phải giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường đang ngày một nghiêm trọng ở đây, sự quan tâm của các cấp chính quyền là thực sự cần thiết.

Trẻ con Thổ Hà - lethang